Jeszcze w 2019 r. obcokrajowcy wypełniali luki w zatrudnieniu, z którymi zmagały się polskie firmy. W województwie pomorskim dotyczyło to wielu obszarów, przede wszystkim branży budowlanej, przetwórstwa przemysłowego, transportu, gastronomii, ale także i innej działalności usługowej.

Obecnie, kiedy stanęliśmy w obliczu zagrożenia, jakim jest epidemia koronawirusa, któremu towarzyszyło wprowadzenie w naszym kraju różnego rodzaju ograniczeń wpływających na zapotrzebowanie na pracowników, sytuacja cudzoziemców na naszym regionalnym rynku pracy również uległa zmianie. Część z imigrantów z powodu utraty pracy, część ze względu na obawy o przyszłość, zdecydowała się wrócić do swojego kraju. Znaczący wpływ miało też zawieszenie ruchu granicznego.

Można przypuszczać, że obcokrajowcy, którzy zdecydowali się pozostać w naszym regionie to zapewne po części osoby, które przyjeżdżając z różnych krajów świata uzyskały zezwolenie od wojewody pomorskiego na pracę długoterminową (nawet do 3 lat), to także osoby, które przyjechały do pracy na krótszy czas (najczęściej od 3 do 6 miesięcy) na podstawie oświadczeń pracodawców o powierzeniu wykonywania pracy bez konieczności uzyskania zezwolenia na pracę. Oświadczenia dotyczą jedynie obywateli tylko niektórych krajów zza wschodniej granicy Polski (Republiki Armenii, Republiki Białorusi, Republiki Mołdawii, Federacji Rosyjskiej, Gruzji i Ukrainy).

 

Imigranci, którzy posiadają zezwolenia na pracę długoterminową

W 2019 wojewoda pomorski wydał ponad 30 tys. zezwoleń na pracę długoterminową cudzoziemcom wykonującym pracę na terytorium Polski (w drugim półroczu - 15,4 tys.). Pracodawcy zaprosili do swoich firm pracowników z 77 krajów, głównie do pracy w budownictwie i przetwórstwie przemysłowym. 76% cudzoziemców miało podjąć pracę nie wymagającą wysokich kwalifikacji, tj. jako robotnicy przemysłowi lub pracownicy wykonujący prace proste. Najwięcej zezwoleń otrzymali obywatele Ukrainy - blisko 24 tys. i Białorusi - 1,6 tys. W czołówce znaleźli się również pracownicy z Gruzji, Wietnamu, Mołdawii, Indii, Bangladeszu i Uzbekistanu - ponad 0,4 tys. zezwoleń dla poszczególnych nacji.

Cudzoziemcy, którzy w 2019 r. otrzymali zezwolenia na pracę długoterminową w województwie pomorskim (według narodowości)
Ukraina	23 893	79%		Indie	453	1%
Białoruś	1618	5%		Bangladesz	435	1%
Gruzja	568	2%		Rosja	270	1%
Wietnam	478	2%		Nepal	265	1%
Mołdawia	459	2%		Filipiny	242	1%

 

Imigranci, którzy pracują na podstawie oświadczeń – praca krótkoterminowa

W IV kwartale 2019 roku w województwie pomorskim powiatowe urzędy pracy wpisały do ewidencji ok. 30 tys. oświadczeń pracodawców o powierzeniu wykonywania pracy obywatelom zza wschodniej granicy. W roku bieżącym od stycznia do kwietnia liczba oświadczeń była o 11,8 tys. (o 25,9%) niższa niż w tym samym okresie 2019 r. i wynosiła 33,8 tys. Ponad 3-krotny spadek zapotrzebowania na pracowników - cudzoziemców dotyczył kwietnia br. - urzędy pracy zarejestrowały jedynie 3,5 tys. oświadczeń, w kwietniu rok temu - 11, 3 tys.

 

Wyniki przeprowadzonego sondażu wśród cudzoziemców

Wśród cudzoziemców, którzy zdecydowali się pozostać w naszym województwie w dobie pandemii koronawirusa, przeprowadzona została ankieta na temat ich sytuacji finansowej i zdrowotnej, także oczekiwań w zakresie pomocy oraz planów związanych z pozostaniem w Polsce czy powrotem do ojczystego kraju. Badanie w ostatnich dniach kwietnia br. wykonał Obszar Metropolitalny Gdańsk-Gdynia-Sopot (OMGGS). Na zadane pytania odpowiedziało łącznie 226 osób, z tego 112 osób rosyjsko i ukraińskojęzycznych oraz 114 osób anglojęzycznych.

Około 22% imigrantów wskazało, że utraciło pracę z powodu COVID-19, przy czym dotyczyło to jedynie imigrantów zza wschodniej granicy. Podobnej wielkości odsetek imigrantów biorących udział w badaniu wskazał, że ich sytuacja życiowa w sposób znaczący pogorszyła się w związku z koronawirusem (większy odsetek dotyczył osób anglojęzycznych - 21%, mniejszy - 8% osób rosyjsko i ukraińskojęzycznych).

Badanie pokazało również, że blisko 18% imigrantów rosyjsko/ukraińskojęzycznych i 16% anglojęzycznych znajduje się obecnie w bardzo trudnej sytuacji finansowej, która w związku z epidemią koronawirusa pogorszyła się u znaczącego odsetka osób przebywających w naszym regionie. W związku z powyższym, w ramach przeprowadzonego badania, zapytano respondentów również o to, czy i jakiego rodzaju pomocy oczekują.

Potrzeby wskazane przez imigrantów w zakresie wsparcia, dotyczyły głównie kwestii związanych z zatrudnieniem oraz legalizacją pracy i pobytu. Część imigrantów zasugerowała również potrzebę uzyskania pomocy żywnościowej. Co warte zauważenia, wśród cudzoziemców zza wschodniej granicy pojawiła się też potrzeba otrzymania pomocy m.in. w pozyskaniu ofert pracy, pomocy finansowej, prawnej, psychologicznej. Natomiast osoby anglojęzyczne zwróciły uwagę na brak dostępu do informacji w różnych językach (w tym związanych z COVID, legalizacją pobytu, opieką zdrowotną itp.), co niewątpliwie utrudnia im rozpoznanie się w obowiązujących przepisach oraz w ograniczeniach, zakazach i nakazach związanych z pandemią.

Dla pracodawców z Pomorskiego niewątpliwie istotne jest pozyskanie informacji dotyczących planów cudzoziemców o pozostaniu w naszym regionie. Duży odsetek imigrantów, zarówno rosyjsko/ukraińskojęzycznych, jak i angielskojęzycznych wskazało, że nie planuje wyjeżdżać z Polski - odpowiednio 96% i 77%. Liczba cudzoziemców planujących nadal żyć i pracować w naszym regionie zwiększa się jeśli uwzględnimy również osoby, które wskazały, że zamierzają teraz wyjechać, ale powrócą kiedy skończy się epidemia koronawirusa. Osoby takie stanowią dodatkowo średnio około 3% imigrantów.

 

O komentarz poprosiliśmy Panią Martę Siciarek, członkini Komisji Społeczno-Gospodarczej OMGGS odpowiedzialną za tematykę integracji imigrantów:

Do powstania infolinii kryzysowej OMGGS, we współpracy z Caritas Archidiecezji Gdańskiej, zainspirowały nas wyniki badania PORP WUP, które pokazały, że imigranci nie mają dostępu do informacji o istniejących formach wsparcia dostępnych mieszkańcom Pomorza. Fakt, że istnieje potrzeba osobnej infolinii dedykowanej imigrantom pokazuje, że nie są oni tak zintegrowani, jak życzylibyśmy sobie tego. OMGGS działa dwutorowo: poprzez systemowe prace z Samorządami Metropolii, poprzez Standard Minimum w Integracji oraz działania interwencyjne, jak np. infolinia, która powstała.

Zależy nam na ułatwieniu imigrantom dostępu do istniejących form wsparcia oraz wzmacnianiu samodzielności na rynku pracy i bezpośrednim, długofalowym zatrudnieniu u pomorskich pracodawców. Portal www.livemorepomerania.com/workinpomerania prowadzony przez Agencję Rozwoju Pomorza to miejsce, gdzie imigranci mogą zostawić swoje CV. A te osoby, które potrzebują pomocy w przygotowaniu CV, zostaną przez infolinię pokierowane do doradcy zawodowego.

Szerzej o problematyce integracji, Standardzie Minimum w Integracji oraz usługach i ułatwieniach dla imigrantów wprowadzanych przez OMGGS można przeczytać na stronie metropoliagdansk.pl.

 

Zapraszamy do zapoznania się wynikami sondażu przeprowadzonego przez OMGGS (PDF; 468 KB) oraz z wynikami badania imigrantów z Ukrainy i Białorusi przeprowadzonego przez Wojewódzki Urząd Pracy w Gdańsku w końcu 2019 roku.

 

Oprac.: Wydział Pomorskiego Obserwatorium Rynku Pracy, WUP w Gdańsku